ทุกวันพุธแรกของเดือนหก ชาวบ้านท่าม่วง อ.ปทุมรัตต์ จังหวัดร้อยเอ็ด ได้ร่วมกันจัดงานประเพณีที่ชื่อว่า “ประเพณีทำบุญท่าพระ” เพื่อเป็นการสืบสานวัฒนธรรมประเพณีที่มีมาตั้งแต่ยุคแรกเริ่มก่อตั้งหมู่บ้าน โดยเฉพาะการบวงสรวงและแก้บน “ปู่ตื้อ แสนคำ” สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเคารพศรัทธา
เสียงแคน เสียงพิณ เสียงกลอง ดังขึ้นพร้อมกับลีลาการฟ้อนรำของแม่นางเทียม ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าเป็นร่างทรงของ “ปู่ตื้อ แสนคำ” ผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวบ้าน นำพาชาวบ้านท่าม่วงและพี่น้องจาก ต.โพนสูง อ.ปทุมรัตต์ จ.ร้อยอ็ด ฟ้อนรำรอบโต๊ะบวงสรวง ที่เต็มไปด้วยเครื่องเซ่นไหว้ ที่ผู้คนตั้งใจนำมา “แก้บน” ตามคำที่เคยบนบานศาลกล่าวไว้ ไม่ว่าจะเป็น หัวหมู ไก้ต้ม ไข่ไก่ รวมทั้งสุรา ยาเส้น ฟ้อนรำเป็นวงกลม 3 รอบ เพื่อเป็นการเคารพบูชาและแสดงความกตัญญูต่อ ‘ปู่ตื้อ แสนคำ’ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านเชื่อว่า เฝ้าคุ้มครองชุมชนมาตั้งแต่เริ่มก่อตั้งหมู่บ้าน ซึ่งการฟ้อนรำแบบนี้เป็นสิ่งที่จะขาดไปไม่ได้ ในการจัดงานประเพณีทำบุญท่าพระบ้านท่าม่วง ที่จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี
ภายหลังฟ้อนรำครบ 3 รอบ ชาวบ้านที่เป็นเจ้าของ ก็จะนำเอาเครื่องเซ่นไหว้ ไปถวายที่ศาลปู่ตื้อ แสนคำ บริเวณศาลปู่ตา 3 หลัง ตั้งอยู่ริมลำน้ำเสียวใหญ่ ห่างจากศาลาไปไม่ไกล โดยศาลาแห่งนี้ชาวบ้านสร้างขึ้นเพื่อเป็นที่ประดิษฐานจิตวิญญาณของปู่ตื้อ แสนคำ และบริวาร โดยชาวบ้านจะทยอยนำของเซ่นไหว้ มาจุดธูปบอกกล่าวถึงเจตนา พร้อมอธิษฐานในใจ เพื่อเสร็จพิธีก็จะนำของไหว้ไปร่วมแบ่งปันให้ญาติพี่น้องและแขกที่มาร่วมงาน
นางเรณู โลโห ชาวบ้านท่าม่วง เป็นหนึ่งในชาวบ้านที่ปีนี้ได้นำเอาหัวหมูมาถวายบูชาปู่ตื้อ แสนคำ บอกว่า ในทุกๆ ปี ตนเองและครอบครัวก็จะนำหัวหมูมาถวายที่ศาล แม้ว่าจะไม่ได้บนบานหรือขออะไรเอาไว้เป็นพิเศษ แต่ก็ยังคงนำมาไหว้บูชา เพื่อเป็นการแสดงความเคารพ และขอบคุณที่ปู่ตื้อ คอยปกปักรักษาให้ตนเองและครอบครัวอยู่ดีมีสุข เดินทางไปไหนก็แคล้วคลาดปลอดภัย และการบูชาก็เป็นสิ่งที่ตนเองจะต้องทำ เพื่อให้ถูกต้องตามจารีตประเพณีที่บรรพบุรุษได้สืบทอดต่อกันมา
ด้านนายทองสุข คณะโท ผู้อาวุโสและอดีตผู้ใหญ่บ้านท่าม่วง กล่าวว่า ประเพณีบุญท่าพระบ้านท่าม่วง เป็นประเพณีที่ชาวบ้านจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี โดยยึดเอาวันพุธแรกของเดือนหก ตามปฏิทินจันทรคติไทย เป็นวันจัดงาน โดยก่อนวันงาน 1 วัน ชาวบ้านจะร่วมกันอัญเชิญพระพุทธรูปเก่าแก่ที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านที่เก็บรักษาไว้ที่วัดบ้านท่าม่วง ใส่ขบวนรถแห่ออกมาที่ศาลาท่าพระ และประดิษฐานไว้เพื่อให้ชาวบ้านได้ร่วมสรงน้ำและกราบไว้ขอพร ซึ่งการได้มาของพระพุทธรูป 2 องค์ เมื่อปี พ.ศ.2521หรือ 47 ปีก่อน ที่ผู้เฒ่าท่านหนึ่งในหมู่บ้านได้ฝันว่า มีคนนุ่งชุดขาวมาบอกให้ช่วยพาขึ้นจากลำน้ำเสียวใหญ่ที่อยู่ติดกับหมู่บ้าน ถึง 2 ครั้ง ก่อนที่ชาวบ้านในสมัยนั้นหลายร้อยคน จะช่วยกันทำพิธีและกั้นน้ำในลำเสียวใหญ่ แล้วขุดลงไปใต้โคลนตมลึกหลายเมตร ตามความฝันของผู้เฒ่าท่านนั้น จนกระทั้งไปพบหัวเรือโบราณ และพระพุทธรูปทั้ง 2 องค์ ในที่สุด ทำให้เป็นที่มาและจุดเริ่มต้นของการจัดงาน
นอกจากพิธีกรรมที่ศักดิ์สิทธิ์ งานบุญท่าพระยังเป็นเวทีรวมพลังของชุมชน กิจกรรมอย่างการถวายผ้าป่าสามัคคี กิจกรรมสอยดาวลุ้นของรางวัล แม้แต่เขยต่างชาติยังมาร่วมงานแบบม่วนซื่น ได้ผ้าขาวม้าพาดคอ ก็กลายเป็นเขยอีสานอย่างเต็มตัว
ในประเทศ
